آنها صبح تا شب در صدا و سیمای ایران می‌نوازند؛ اما خودشان خبر ندارند! حتماً می‌دانید، بسیاری از برنامه‌های صدا و سیما با آثاری از آهنگسازان مهم ایران و جهان پیوند خورده است؛ اما شاید ندانید که این آثار مشهور متعلق به کدام آهنگسازان است و شاید هم بد نباشد بدانید که «کیتارو»، «ونجلیس» و «یانی» سهم قابل توجهی را در موسیقی برنامه‌های رادیو تلویزیون به خود اختصاص داده‌اند.
در این گزارش به برخی آثار مطرح اشاره می‌کنیم که شما از طریق رسانه ملی مواجهه زیادی با آنها دارید؛ اما خالقان این آثار هیچ‌گاه معرفی نمی‌شوند:
- حیات وحش در «جاده ابریشم»
«کیتارو» یک کشاورز-زاده است که بسیاری از آثار او با طبیعت عجین شده‌اند. آثار کیتارو به دشت و دریا و جنگل وابسته و ملهم از همین المان‌های طبیعی هستند. شاید برای همین است که موسیقی او در برنامه‌های تلویزیونی روی برنامه‌های حیات‌وحش و تصاویری از طبیعت قرار می‌گیرند. اما در این میان، «جاده ابریشم» بیش از همه آثار او مورد توجه صدا و سیما است. کیتارو «جاده ابریشم» را برای یک سریال تلویزیونی ساخت که انتشار یک آلبوم پس از همین سریال، موج محبوبیت را برایش به ارمغان آورد. او با ساخت همین موسیقی، برنده جوایز «گرمی» و «گلدن گلوب» میشود. موسیقی این اثر دارای ریتمی آرام و روح‌نواز است.
اگر اهل تماشای برنامه‌های سیاسی و اقتصادی تلویزیون باشید، حتماً اثر یکی از بهترین آهنگسازان موسیقی الکترونیک یعنی «ونجلیس» را شنیده‌اید. یکی از آثار او که بیش از سایر قطعاتش مورد استفاده صدا و سیمای ایران قرار می‌گیرد، «دیال اوت» است که از آثار مطرح او محسوب میشود. موسیقی ونجلیس تأکید زیادی بر سینتی سایزر دارد و خیلی‌ها موسیقی او را به یک ارکستر الکترونیکی تشبیه کرده‌اند.
شاید آن زمان که «دبورا هنسن» برای قطعه معروف «کاوت این دِ اکت» هارپ می‌نواخت، فکرش را هم نمی‌کرد که اثرش برای پخش پیام‌های بازرگانی ایران مورد استفاده قرار گیرد. این اثر یک قطعه بی‌کلام است و هنسن در سال 1990 آن را اجرا کرده است. بخش کوتاهی از قسمت ابتدایی این قطعه شروع‌‌کننده پیام‌های بازرگانی محسوب میشود.
«کارمینا بورانا» شاهکار «کارل اُرف» است و یکی از زیباترین آثار موسیقی کلاسیک آوازی جهان به شمار می‌رود. او این اثر را در سال 1935 میلادی و بر اساس 24 شعر قرون وسطایی ساخته است. «کارمینا بورانا» یک قطعه باشکوه است و برای همین صدا وسیما عظمت حضور مردم را در راهپیمایی‌های ملی با این قطعه نشان می‌دهد. این اثر از 5 بخش بزرگ که هر کدام دارای موومان‌های مستقل هستند، تشکیل شده است.
وقتی حسین علیزاده قطعه‌ای در دستگاه نوا و برای ساز نی و ارکستر نوشت، اثرش را «نینوا» نام‌گذاری کرد. از این قطعه برداشت‌های مختلفی شده و صدا و سیما هم از این قطعه در ایام سوگواری مذهبی به ویژه ایام محرم و صفر استفاده می‌کند. شاید یکی از دلایلش هم عنوان این قطعه است که با دشت «نینوا» قرابت دارد؛ اما حسین علیزاده صرفاً این قطعه را نوعی خاطره‌نویسی موسیقایی از سال‌های دهه 60 عنوان می‌کند و آن را یک قطعه مذهبی نمی‌داند؛ هرچند که منکر این نیست که در ساخت آن از آیین‌های مذهبی الهام گرفته است. هسته اصلی «نینوا» به سال 1356 برمی‌گردد و از آثار بسیار مهم علیزاده محسوب میشود.
- حسن کسایی و «سلام» صبح‌گاهی
آنها که سحرخیزند و صبح‌ها تلویزیون تماشا می‌کنند، حتماً قطعه‌ای شاد و فرح‌بخش را شنیده‌اند که با نوای «نی» همراه شده است. این قطعه «سلام» نام دارد و یکی از آثار مهم زنده‌یاد حسن کسایی است. کسایی قطعه سلام را در سال 1328 و در سن 21 سالگی ساخته بود. او ریتم و مضمون این اثر را از نحوه سلام کردن فردی در بازار الهام گرفت. قطعه ابتدا به نام «پل خواجو» نام‌گذاری شد اما بعدها به «سلام» تغییر نام داد.
- «دیدنی‌ها»، جلال مقامی و...
در سال های دهه 60 برنامه‌ای با عنوان «دیدنی‌ها» با اجرای جلال مقامی از تلویزیون پخش می‌شد که موسیقی خاطره‌انگیزی هم همراه خود داشت. هرچند که این موسیقی هنوز هم در برنامه‌های ورزشی مورد استفاده قرار می‌گیرد و بارها و بارها آن را شنیده‌اید. آهنگساز فرانسوی این اثر «جول فاجرمن
شاید هیچ آهنگسازی به اندازه یانی آثارش به مناسبت‌های مختلف از تلویزیون و رادیوی ایران پخش نشده باشد. موسیقی یانی تلفیقی از سبک‌های جَز، موسیقی دوره کلاسیک، سافت‌راک و موسیقی جهان است. بسیاری از آثار او مورد توجه صدا و سیما قرار دارد؛ اما از میان همه آثارش «
Attention» برای ما گوش‌آشناتر است. این قطعه به بهانه مختلف روی تصویرهای متنوعی قرار می‌گیرد و یا از رادیو پخش میشود.
حتماً شما هم نمونه‌های متعدد دیگری از قطعات موسیقی معروف که در برنامه‌ها و میان‌برنامه‌های تلویزیون و رادیو از آنها استفاده میشود، سراغ دارید. تعداد زیادی از متولدین دهه‌های 50 و 60 هم ممکن است برای اولین بار قطعاتی چون «زمان»، «پول» (اثر پینک فلوید) و... را در برنامه‌های «تقویم تاریخ»، «گزارش اقتصادی» و... شنیده باشند. «اکسیژن» (اثر ژان میشل ژار) هم پای ثابت بسیاری از این وله‌ها و برنامه‌ها بوده است.
قطعاً شما هم تجربیاتی از شنیدن قطعات آهنگسازان مطرح از طریق صدا و سیما دارید که ممکن است در این گزارش از قلم افتاده باشند. در تکمیل این گزارش شریک شوید.
